Werd het Calais en omgeving of toch Normandië? De Duitsers wisten het niet zeker. De geallieerde alliantie onder leiding van generaals Eisenhower en Montgomery deed er dan ook alles aan om de vijand op het verkeerde been te zetten. In de nacht van maandag 5 op dinsdag 6 juni 1944 sloegen ze toe; D-day. Drie luchtlandingsdivisies van het Amerikaanse en Britse leger begonnen aan operatie Overlord. Deze 20.000 soldaten gaven het startsein van de bevrijding op het bewind van Nazi-Duitsland.
Samen met twee vrienden reisde ik naar Normandië. Het werd een trip vol herinneringen en het besef dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. Zeker gezien de wereld waarin we nu leven. We reisden in het spoor van de overwinning.
The Normandy American Cemetery and Memorial
Op de Normandy American Cemetery and Memorial in het Franse plaatsje Colleville-sur-mer liggen 9389 Amerikaanse militairen begraven die tijdens de invasie van Normandië om het leven kwamen. Daarnaast worden er 1557 soldaten herdacht waarvan nooit iets is teruggevonden. De in 1956 geopende herdenkingsplaats is in een woord indrukwekkend te noemen. Mijn vrienden en ik zijn er stil van.
De begraafplaats ligt op de kliffen van Omaha Beach. De plek waar de invasie van Nazi-Duitsland voor het grootste gedeelte begon. De 1st en 29th Infantry Division plus de 101st Airborne Division leden er, aan het begin van de operatie, enorme verliezen. Pas toen de eerste golven soldaten met hun Landing Craft Infantry een pad hadden gemaakt konden de 185.000 militairen, die op het Kanaal klaarlagen, doorstoten.
Vanwege de ligging aan Omaha Beach lopen mijn vrienden en ik vanaf het museum op de begraafplaats door naar de rand van het bijna 700 hectare grote gebied. Al die tijd zijn we vrijwel stil. We realiseren ons nu pas echt hoeveel moed deze helden moeten hebben gehad. Wanneer we Het Kanaal zien blijven we een tijdje naast elkaar staan. Dan komen de verhalen. Over moed, heldendom en de enorme opoffering van de veelal jonge Amerikanen, Britten, Polen, Canadezen, Australiërs en Nieuw-Zeelanders.
Wanneer ik mijn vriend, die iets meer dan tien jaar bij de Nationale Reserve heeft gediend op een krans van de Nederlandse krijgsmacht wijs springen de tranen hem in de ogen. Dit maakt veel los. De laag overvliegende en totaal onverwachte Lockhead C-130H Hercules maakt het plaatje compleet. Ook ik houd het niet meer droog.
Saving Private Ryan
Tom Hanks speelt in de Amerikaanse Oorlogsfilm Saving Private Ryan de rol van Captain John Miller. Na de realistisch in beeld gebrachte aankomst per Landing Craft Infantry krijgt hij de opdracht om Private James Francis Ryan (Matt Damon) te vinden. Zijn drie broers zijn tijdens de invasie omgekomen en hij mag vanwege deze bijzondere omstandigheid direct naar huis. De scènes met de familie van Ryan zijn op de begraafplaats ogenomen. De film komt bij ons direct weer ter sprake. Op de vraag of men daadwerkelijk de landingen op Omaha Beach heeft nagespeeld moet ik even op mijn telefoon nakijken. Ze blijken in Ierland te zijn opgenomen.
Utah Beach
Op ongeveer 35 kilometer hemelsbreed van Omaha Beach ligt Utah Beach. Het is een van de vijf landingsplaatsen waar in de nacht van 5 op 6 juni 1944 operatie Overload begon. Naast de landingen waarbij de Amerikaanse 4th Infantry Division het voortouw nam, op 5 augustus bevrijden ze Parijs, werden hier ook veel parachutisten naar toe gestuurd. Het is een plek die we niet willen missen. Wat bij aankomst direct opvalt is dat het er veel rustiger is dan op Omaha Beach. Daar reden busladingen toeristen af en aan.
Ik besluit om samen met mijn vrienden het strand op te lopen. Een van hen vraagt me hoe groot het strand is. Als ik op Google Maps kijk valt me iets op. Er moet hier ergens een geraamte van een landingsvaartuig liggen. Dat is bij eb goed te zien. We lopen erheen en staan versteld. De L.C.I is nog duidelijk te herkennen. Dichter bij het gevoel van D-day komen we de rest van onze reis niet.
Sainte-Mère-Église
De Amerikaanse paratrooper John Steele deed als soldaat van de 82nd Airborne Division mee aan de verkenning voor D-day. Op de avond van 5 juni gaat het mis. Hij komt met zijn parachute vast te zitten aan de kerk van Sainte-Mère-Église. Een dorpje op een kilometer of vijf van Utah Beach. Wonder boven wonder overleeft John zijn hachelijke landing. Een flink aantal van zijn kameraden wordt door de Duitse bezetter gedood.
We rijden Sainte-Mère-Église binnen. De kerk en pop die John Steele herdenkt zijn niet te missen. Net als de vele toeristenbussen trouwens. De pop straalt blijkbaar een enorme aantrekkingskracht uit. En dat begrijp ik helemaal. Hoe visueel wil je het hebben? Een paratroeper die door een verkeerd uitgevoerde landing kilometers van zijn doel aan een kerktoren komt te hangen. Het doet mij en mijn vrienden ondanks de vele toeristen echt wel wat. We genieten op het terras van een plaatselijk restaurant van een redelijk betaalbare lunch. De Engelse eigenaresse maakt graag een praatje.
Barreties van Longues-sur-Mer
De kust van Normandië was onderdeel van de Atlantikwall. Een enorm verdedigingswerk wat het Duitse rijk moest beschermen tegen aanvallen van buitenaf. Het strekte zich uit van het Noordelijkste puntje van Noorwegen tot het zuidelijkste punt van Frankrijk. Alles aan de west en in het geval van Noorwegen aan de Noordelijke kust was onderdeel van de wall. De Atlantikwall was geen doorlopende verdedigingslinie. Men zorgde ervoor dat op strategische plekken flink wat afweergeschut en bunkers stonden. In Nederland werd het grootste gedeelte van de kust beveiligd. De vele Tsjechische egels (Czech Hedgehogs, antitank obstakels) maakten het vrijwel onmogelijk om per tank het land te betreden.
In het Franse kustplaatsje Longues-sur-Mer vinden we een van de meest opvallende onderdelen van de Atlantikwall. Het zijn de vier scheepskanonnen type 150mm Tbts.K C/36 (Tbts.K: Torpedobootskanone) van het Duitse merk Krupp. De muren en het dak zijn elk twee meter dik en gemaakt van gewapend beton. De kazematten werden compleet met munitieopslag per kanon en ruimte voor manschappen (Wehrmacht) afgeleverd en stammen uit september 1943.
We bezoeken deze kanonnen als eerste aan het eind van de dag wanneer de duisternis is gevallen. Met een krachtige LED-zaklamp van een van mijn maten maken we indrukwekkende foto’s. Wanneer we bij daglicht terugkomen valt ons de gigantische afmetingen van het complex op. Ook ontdekken we de Leitstand Type M-262 vuurgeleidingsbunker. Vanuit hier nam men de coördinaten van vijandige schepen op en stuurde deze door naar de scheepskanonnen.
Wonderschoon Caen
De Franse stad Caen ligt in het oosten van Normandië, was vroeger hoofdstad van de regio Basse Normandië en is prefectuur van het departement Calvados. Een van de vijf departementen in de regio Normandië. De stad overviel ons nogal. Vaak zijn Franse provinciesteden nogal oud en hebben vrij standaard architectuur. Caen is daar duidelijk een uitzondering op. Het prachtige centrum, gesitueerd rond het Château de Caen is werkelijke prachtig. Het château komt uit 1060 en is te bezoeken, de oude kantelen aan de voorzijde van het slot zijn deels vrij toegankelijk.
Caen wordt naast het slot gekenmerkt door de vele witte en statige gebouwen en kerken en kathedralen. Iets waar ik met een van mijn vrienden erg van genoot. We hebben vele kerken bezocht. De Église Saint-Pierre de Caen, gesitueerd tegenover het château is prachtig. Op de hoek van het plein zit trouwens een prima Mexicaanse Nachos bar. Voor de echte Franse keuken is El Olivo aan te bevelen. We hebben er heerlijk uitgebreid gegeten en het is voor Franse begrippen schappelijk geprijsd. Je vindt El Olivo aan 32-34 Rue du Vaugueux.
Genieten van vijf sterren luxe
Mijn vrienden en ik verbleven in een eenvoudig Frans hotel in de buurt van het plaatsje Commes. Dat ligt op tien minuten van de batteries van Longues-sur-Mer. Maar ik kan me voorstellen dat je graag in wat meer luxe verblijft. Daarom heb ik twee vijfsterren accommodaties voor je uitgekozen. Plekken waar je volop van de Franse cultuur en uiteraard keuken kunt genieten.
Het Château d’Andrieu ligt in het plaatsje Andrieu op ongeveer 20 minuten ten zuidoosten van Bayeux. Het is een wonderschoon achttiende-eeuws kasteel met grote strak aangelegde tuinen. Met 29 kamers en suites is het qua ruimte niet al te groot. Maar dat is gezien de rust alleen maar fijn. De kamers en suites, vanaf 250 euro per nacht, zien er prachtig uit. Ze bevatten naast veel ruimte een hoop kleur en klassieke kingsize bedden. Met het Carbane Perchée DeLuxe betrek je een luxe chalet. Het is gebouwd op palen en tussen twee bomen geklemd. Je bereikt het chalet van 65 m2 via een houten wenteltrap en het heeft een variabel tarief van tussen de 250 en 700 euro per nacht.
Calvados staat naast al haar oorlogsverleden ook bekend om de vele statige landhuizen die je in de regio vindt. Château La Chenevière is er zo eentje. Het landgoed ligt buiten het dorpje Port-en-Bessin-Huppain op een ruime tien minuten ten noordwesten van Bayeux. Château La Chenevière is net als het Château d’Andrieu van alle gemakken voorzien. Het restaurant met uitgebreide kaart en groot zwembad van 26 graden zorgen ervoor dat de mens tot in de details wordt verzorgd. Helaas kan ik je geen prijsindicatie en beschikbaarheid geven.